چگونه امنیت کودکان را در فضای مجازی حفظ کنیم؟
امروزه ورود دنیای تکنولوژی و فناوری به کشور با چنان سرعتی در حال پیشرفت است که به مسئولین و خانواده ها مجال همگام شدن با آن را نمی دهد. این وضع غافلگیرکننده و ترس آور مانع از ایجاد برنامه ریزی تربیتی و آماده سازی فرزندان برای استفاده مناسب از این امکانات شده و اولین اقدام منع استفاده از این دنیای مجازی و اینترنت گردیده است. اما آیا ممانعت موثرترین روش است؟ این روش دو پیامد دارد:
1-شما آنقدر در تربیت فرزندتان مهارت یا بهتر بگویم سلطه داشتید که او بدون اجازه شما وارد فضا مجازی نشود. در این صورت خطر بزرگ تری فرزندتان را تهدید خواهد کرد زیرا محدودیت و فشار باعث حریص تر شدن انسان می شود. شاید در سنین پایین تر با رفتاری معقول تر رو به رو شوید اما بچه ها با بزرگتر شدن به یک باره تغییر کرده و رفتارشان غیر قابل کنترل می شود. در بهترین حالت دور از چشم شما با ولع بیشتری به سوی ممنوعه ها می رود.
2- فرزندتان پنهانی وارد فضای مجازی و شبکه های اجتماعی می شود بدون اینکه آموزشی دیده باشد و یا برای این فضا آماده شده باشد اتفاقا خطر آنجاست که یک مرجع آگاه مثل والدین هم بدلیل بی اطلاعی بر او نظارت ندارد.
پس چه باید کرد؟
- مثل یک تیم شوید.
- به جای نظارت مستقیم یا “بالای سر فرزندتان” بودن،”در کنار فرزندتان” قرار بگیرید.همراهی و دوستی موثرترین روش ارتباط است.
- به جای کنترل و امر و نهی، با فرزندتان مشارکت کنید تا او نیز تشویق به همکاری شود.
- مسئولیت شما فقط آموزش و آگاه سازی فرزندتان است. پس در ابتدا باید دانش دیجیتالی و فضای مجازی خود را ارتقا دهید تا راهنمای مناسبی برای فرزندتان باشید. در این زمینه سایت www.ceop.ir توصیه می شود.
- الگوی استفاده مشترک و”داشتن یک وسیله برای همه” به جای “هر کدام یک وسیله” را در خانواده پیاده کنید. تجربه شخصی ام با مراجعان موثر بودن این روش را نشان داده بعنوان مثال مادر و دختر نوجوانی که یک گوشی مشترک دارند یا خواهر و برادری که از یک تبلت استفاده می کنند مشکلات کمتری داشته اند.
- با یکدیگر توافق کنید هنگام کار با گوشی و تبلت و … خارج از اتاق خواب و در هال یا اتاق نشیمن باشید.ابتدا نیز خود شما رعایت کنید.
- ساده ترین راه محافظت غیر محسوس قرار دادن رایانه در فضای پرتردد منزل است تا هنگام رفت وآمد قادر به نظارت بر بازی و فعالیت فرزندتان باشید.
- پیش از قرار دادن گوشی ،تبلت و رایانه در اختیار فرزندتان،نرم‌افزار‌های امنیتی و نظارتی والدین روی آنها نصب کنید.
- در مورد مدت زمان استفاده از رایانه ،اینترنت و … با فرزندتان به توافق برسید.این زمان باید متناسب سن کودک بوده و با فعالیت های طبیعی, درس و استراحت وی لطمه نزند
- روش استفاده مناسب و نکات ایمنی در فضای مجازی را آموزش دهید.
به فرزندتان بیاموزید:
- حفظ اخلاقیات، ارزش ها و تفاوت رفتار درست و غلط در دنیای مجازی همانند دنیای واقعی است. پس باید به دیگر کاربران احترام بگذارد و حق و حقوق شان را رعایت کند. بعنوان مثال کپی های غیر قانونی موسیقی و بازی و … مانند دزدیدن آنها از فروشگاه است.
- فضای مجازی و دنیای اینترنت صرفا بازی و سیستم های پیام رسان و برنامه هایی مثل اینستاگرام و تلگرام نیست. بلکه می توان از آن برای یادگیری و کسب اطلاعات جدید،خواندن کتاب های اینترنتی ،آموزش آنلاین،کسب و کار ، فروش و … استفاده کرد.
-
روش جستجو با موتورهای امن مخصوص کودکان:
http://www.safesearchkids.com
http://www.kidrex.org
- سارقان فضای مجازی چگونه هویت و اطلاعات شخصی ما را می دزدند.
- چگونه ویروس ها و هکرها می توانند به رایانه یا گوشی ما صدمه بزنند.
- سوءاستفاده کننده ها و شکارچیان کودکان چه کسانی هستند و با چه روش هایی بچه ها را فریب می دهند.
- هر آنچه در فضای مجازی میبینند و می خوانند ممکن است واقعی نباشد.مثلا فردی 30 ساله خود را 12 ساله معرفی کند.آنها را تشویق کنید در مورد درستی مطالب و اشخاص از شما سوال کند.
- نقادانه بیاندیشد و در مواجهه با پیامی قبل از پاسخ مثبت(Ok) فکر کرده و با شما مشورت کند.
- ضرورت داشتن رمز عبور اینترنتی و آموزش روش ساخت آن شامل حداقل 8 کاراکتر که ترکیبی از حروف،اعداد و سمبل هاست.
- در صورت نیاز به استفاده از نام کاربری در بازی ها، برنامه های پیام رسان و … از نام واقعی یا اسامی تحریک کننده و نامناسب استفاده نکند و از شما کمک بگیرد.
- همیشه امکان ردگیری هرگونه اتفاقی در رایانه و فضای مجازی از سوی شما یا یک فرد خبره وجود دارد.
- اگر در فضای مجازی تهدید شده یا با موضوع ناراحت کننده ایی مواجه شدند بهترین کار مشورت با والدین یا معلم خود است.
شما والدین نیز لازم است:
- همیشه ارتباط دوستانه و مهرورزانه خود با فرزندتان را حفظ کنید تا بتوانید در فضای مجازی هم با او همراه شوید و برای خود در وب سایت هایی که فرزندتان در آن عضو هست،ورود کرده و عضو شوید.در این صورت می توانید با نوع فعالیت ها، ارتباطات و دوستان او آشنا شده و نظارت کنید.
- بازی و سرگرمی های رایانه ایی و آنلاین را خود انتخاب کنید تا اطلاع دقیقی از سلامت و محتوای آن داشته باشید.از همان کودکی این الگو را نهادینه کنید.
- در صورت اصرار فرزندتان به بازی های آنلاین گروهی مثل Clash of Clans،حتی الامکان خودتان نیز طرف بازی او باشید تا ضمن مراقبت از اعتیاد فرزندتان به اینگون بازی ها پیشگیری کنید.
- دسترسی فرزندتان رابه شبکه های اجتماعی محدود کنید چون ممکن است به راحتی در معرض خطرهای کلاه برداری های فیشینگ، تهدیدات و سوءاستفاده ها و زورگیری سایبری (Cyber Bullying) قرار بگیرند.
- یک حساب ایمیل خانوادگی ایجاد کنید تا در صورت نیاز به ثبت نام در برخی وب سایت‌ها و یا رقابت‌های آنلاین، کودکان از آن استفاده کنند.
- – نسبت به محدود کردن دسترسی کودکان به حساب‌های کارت‌های اعتباری یا اطلاعات بانکی اطمینان حاصل کنید. همچنین از عدم دسترسی آنها به فروشگاه‌های آنلاین و یا وب سایت‌های دیگری که جزئیات و اطلاعات شما در آنها ذخیره شده‌اند اطمینان حاصل کنید.
- در فضای مجازی از جمله وبلاگ شخصی خود یا سایت‌هایی که متعلق به مدارس است تـصـاویـر واضـح از فرزندتان که قابل شناسایی باشد همراه با اسم و مشخصات، خصوصا تـاریـخ تولد قرار ندهید. تصور کنید که در روز تولد فرزند تان یک آدم‌ربا به بهانه دادن هدیه تولد او را صدا کند یا برای شاگرد ممتاز شدنش و …
قوانین استفاده از فضای مجازی را تعیین کنید.
– هرگز اطلاعات شخصی مثل اسم و فامیل،تاریخ تولد، نام مدرسه، نشانی و شماره تلفن منزل و … را به اشتراک نگذارد و ارسال نکند.
– تصاویر خود و یا چیزهایی که نشان دهنده هویت شماست مثل عکسی که در آن نام مدرسه و … نوشته شده به نمایش نگذارد و ارسال نکند.
– افراد آنلاین غریبه هستند هرگز با آنها وارد گفتگوی اینترنتی (چت) نشود و پاسخ هم ندهد.
-هرگز وارد سایت و اتاق های گفتگوی افراد بزرگسال نشود.(معمولا این اتاق ها با نماد alt مشخص می شوند.)
– ایجاد وب سایت و صفحات شخصی (channel) برای کودکان زیر 13 سال ممنوع است.
-نوجوانان در صورت ایجاد پروفایل یا صفحه اجتماعی،از گذاشتن عکس نامناسب و مشخصات شخصی بپرهیزد ، بازدید کننده ها و امکان دسترسی به اطلاعات پروفایل شان را محدود به افراد خانواده ،فامیل و آشنای مورد اعتماد بکند.
– فایل های ناشناس متصل به ایمیل و سایر برنامه ها بویژه رایگان را باز نکند.
– رمز عبور اینترنتی خود را مخفی نگهداشته هرگز در اختیار فردی قرار ندهد یا به اشتراک نگذارد.
– در هر جایی مکان‌یاب (لوکیشین) گوشی یا تبلت را فعال نکند.
– بدون اجازه و تایید والدین یا معلم خود نرم افزار و اپلیکیشنی را نصب نکند چون ممکن است آلوده به ویروس بوده و سیستم را خراب کند.
– مدت زمان فعالیت فرزندتان را بر حسب روز و ساعت مشخص کنید.
– در صورت رعایت قوانین از سیستم پاداش و در صورت بی نظمی و عدم همکاری از روش های جریمه و محرومیت استفاده کنید.
– در صورت عدم موفقیت و تداوم مشکلات حتما از روانشناس کودک و نوجوان مجرب کمک بگیرید.
چند نکته:
نکته 1: بهتر است قوانین استفاده از فضای مجازی را که با مشارکت فرزندتان وضع کردید روی برگه ایی نوشته و در محل مناسب نصب کنید.
نکته 2:قراردادی با فرزندتان بر اساس مفاد قوانین تهیه و امضا کنید سپس در کنار برگه قوانین نصب کنید.
تهیه کننده: فرحناز نژادی – روانشناس کودک و نوجوان
اگر در زمینه امنیت کودکتان مشکل یا سوالی دارید و یا برای کسب اطلاعات بیشتر و شناخت آنها کمک می خواهید، می توانید با جستجو در سایت فراتاک و انتخاب درمانگری که در این زمینه تخصص و سابقه درمان کافی دارد، به صورت آنلاین مشورت یا درمان دریافت نمایید.
