مهارت مدیریت استرس
مهارت مدیریت استرس شامل مجموعهای از تکنیکها و روشهایی است که افراد را قادر میسازد با استرسهای روزمرهشان بهتر مقابله کنند و برای حفظ سلامت روان و جسمانی خود اقدام کنند. در ادامه به برخی از تکنیکهای مهم مدیریت استرس اشاره میکنیم:
- آگاهی: آگاهی از نوع و میزان استرس و علائم آن مهم است. با شناخت علائم استرس، میتوانید به موقع اقدامات لازم را برای مدیریت آن انجام دهید.
- تنفس عمیق: تنفس عمیق و مرتب به شما کمک میکند تا به خوبی اکسیژن بگیرید و استرس را کاهش دهید. تنفس عمیق میتواند باعث آرامش شما شود و بهتر مقابله با استرس کمک کند.
- ورزش: فعالیتهای ورزشی مانند دویدن، پیادهروی، شنا، یوگا و … میتواند به شما کمک کند تا استرس را کاهش دهید.
- تغذیه سالم: تغذیه سالم و متنوع میتواند به کاهش استرس کمک کند. به عنوان مثال، مصرف مقدار کافی آب، میوه، سبزیجات و غلات غنی از فیبر، و محدود کردن مصرف قند و چربی میتواند به کاهش استرس کمک کند.
- تفریح: به خود فرصتی بدهید تا با کارهایی که به آن علاقه دارید، خودتان را شاد کنید. این میتواند مطالعه کتاب، گوش دادن به موسیقی، دیدن فیلم، بازی کردن ورزشی، گردش در طبیعت و … باشد.
- خواب به مدت کافی: کمبود خواب میتواند به شدت باعث افزایش استرس شود
استرس یک واکنش طبیعی در بدن به شرایطی است که ممکن است به عنوان تهدید و یا فشار درک شوند. استرس میتواند ناشی از مشکلات روابطی، فشار کاری، مشکلات مالی، مراقبت از افراد معتاد، اختلافات خانوادگی، بیماریها و مسائل سیاسی و اجتماعی باشد.
وقتی استرس در بدن تجربه میشود، هورمونهای استرس شامل آدرنالین و کورتیزول به دستگاه عصبی مرکزی فرستاده میشوند و ممکن است باعث بروز علائم فیزیکی و عاطفی شود.
استرس به وضعیتی گفته میشود که در آن بدن به رانش قرار میگیرد و به دلیل تحریکات خارجی، نگرانیهای داخلی، بیماریها و یا مسائل روزمره، بازده عادی خود را از دست میدهد. استرس یک واکنش طبیعی در بدن است که در برابر تهدیدات، تلاش برای محافظت از خود را آغاز میکند. با این حال، اگر استرس به شدت بیش از حد باشد و به مدت طولانی بیتوجهی شود، ممکن است به مشکلات جدی برای سلامت روانی و جسمی افراد منجر شود.
علائم استرس شامل تغییر در الگوی خواب، بیاشتهایی یا خوراکی بیش از حد، افزایش یا کاهش وزن، اضطراب، افسردگی، خستگی، سردرد، مشکلات گوارشی، درد عضلانی و افزایش خطر بیماریهای قلبی و عروقی و برخی اختلالات دیگر است.
برای کنترل و کاهش استرس، میتوان از تکنیکهای مدیریت استرس مانند تمرین تنفس عمیق، ورزش، تغذیه سالم، خواب به مدت کافی، تفریح و روشهای دیگر استفاده کرد. همچنین مشاوره و درمان در موارد شدید استرس و اختلالات روانی دیگر نیز میتواند به کاهش استرس کمک کند.
به طور کلی، استرس یک پاسخ طبیعی بدن به موقعیتهایی است که به عنوان تهدید و یا فشار درک شوند، اما اگر به طور مداوم تجربه شود، ممکن است به مشکلات جدی سلامتی منجر شود. به همین دلیل، مهارتهای مدیریت استرس میتواند برای حفظ سلامت جسمانی و روانی بسیار مهم باشد.
نشانه های استرس:
علائم و نشانههای استرس میتواند به صورت فیزیکی و یا شناختی و هیجانی باشد. بعضی از علائم شایع استرس عبارتند از:
- افزایش ضربان قلب و فشار خون
- تعریق بیش از حد
- تنگی نفس و درد سینه
- سردرد
- خشک شدن دهان و سرفه
- تغییرات روی الگوی خواب، به خصوص بیدار شدن در نیمه شب
- درد و سفتی در عضلات
- کاهش شهوت جنسی
- تغییرات روحی مانند خستگی، عصبانیت، ناراحتی، ترس، اضطراب، افسردگی، دشواری در تمرکز، فراموشی و افزایش مصرف مواد مخدر و الکل.
این علائم ممکن است در مدت کوتاهی پس از تجربه یک وضعیت استرسی مانند امتحانات، مصیبت و غیره ظاهر شوند و پس از چند روز بهبود پیدا کنند. اما در مواردی که استرس به شدت و برای مدت طولانی ادامه داشته باشد، ممکن است به اختلالات جدی روانی و جسمی منجر شود. در چنین شرایطی بهتر است با یک پزشک یا مشاور روانشناسی مشورت کنید.
شناسایی استرس:
شناسایی استرس میتواند اولین گام در مدیریت آن باشد. برای شناسایی استرس میتوانید به نشانههایی که در پاسخ به استرس در بخش قبلی ذکر شد توجه کنید. همچنین، به برخی از علل و عوامل موجب استرس نیز توجه کنید. برخی از این علل و عوامل شامل موارد زیر میشوند:
- فشار کاری، تحصیلی یا اجتماعی زیاد
- نارضایتی از زندگی شغلی یا خانوادگی
- اختلافات میان فرد و دیگران
- تعارض بین هدفها و ارزشهای فردی و نیازهای محیط
- مواجه شدن با شرایط ناگوار مانند بیماری، وقوع حادثه و یا اتفاقات ناگوار دیگر.
اگر احساس میکنید که با استرس مواجه هستید، میتوانید با بهبود مهارتهای مدیریت استرس خود این مشکل را کاهش دهید. در صورتی که استرس شدید یا به مدت طولانی ادامه داشته باشد، بهتر است با پزشک یا مشاور روانشناسی مشورت کنید.
فرسودگی چیست؟ (Burnout)
فرسودگی بهعنوان یک وضعیت روانی و عاطفی شناخته میشود که به صورت ناشی از استرس شغلی در افراد رخ میدهد. افرادی که با فرسودگی مواجه هستند، احساس خستگی، بیاعتمادی و ناراحتی کلی دارند و دچار عدم تمرکز، بیرمق و سرگرمی کمتری میشوند. همچنین، برایشان سخت میشود تلاش کرد و انگیزه پیدا کرد و احساس بیشتری از بیانگیزگی و عدم رضایتی نسبت به کار دارند.
علائم فرسودگی شامل خستگی، بیاعتمادی، ناامیدی، کاهش عملکرد شغلی، افزایش تعداد خطاها و اشتباهات، بیرمقی و سرگرمی کمتر، کم شدن انگیزه و شور کاری و همچنین عدم رضایتی از شغل میباشد. فرسودگی ممکن است به دلیل افزایش مسئولیتهای شغلی، کمبود پشتیبانی، بیشاستفاده از منابع شغلی و کاهش حمایتهای اجتماعی اتفاق بیافتد.
مدیریت فرسودگی میتواند شامل بهبود شرایط کاری، مراقبت از سلامتی، تغییر شیوههای زندگی، ارتقای تعاملات اجتماعی و مشاوره روانشناسی باشد.
به عنوان مثال فردی را درنظر بگیرید که در اثر ازدیاد فشار کاری دچار سردردهای عود کننده شده است. وقتی که او صرفاً علامت را مدنظر قرار دهد (مثلاً فقط از داروهای مسکن استفاده کند)، استرس باقی می ماند و سردرد او دوباره عود خواهد کرد. درحالیکه اگر این فرد علت استرس را تشخیص داده و کارهایش را طوری سازماندهی کند که با فشار کاری روبرو نشود، می تواند بدون استفاده از هیچ داروی مسکنی سردرد هایش را بهبود ببخشد.
روشهای مدیریت استرس
برای مدیریت و کنترل استرس، میتوان از روشهای مختلفی استفاده کرد که در زیر به برخی از آنها اشاره شده است:
- ایجاد یک برنامه روزانه: تعیین و برنامهریزی برای کارهای روزانه و کاهش احتمالات اضافی و ناگهانی، میتواند به کاهش استرس کمک کند.
- تمرینهای تنفسی: تمرینهای تنفسی از جمله مدیتیشن، آیورودا، یوگا و تکنیکهای تنفسی یارانههایی هستند که به کاهش استرس و اضطراب کمک میکنند.
- فعالیتهای ورزشی: فعالیتهای ورزشی منظم، میتواند به کاهش سطح استرس کمک کند. فعالیتهایی مانند پیادهروی، دویدن، شنا و یوگا، میتوانند به کاهش استرس و افزایش انرژی کمک کنند.
- مشاوره روانشناسی: به عنوان یکی از روشهای موثر برای مدیریت استرس، مشاوره روانشناسی میتواند کمک کند. روانشناسان میتوانند روشهای مختلف را برای کاهش استرس ارائه دهند، مانند روشهای مدیتیشن، نظارت بر تفکر و روشهای تفکر مثبت.
- محافظت از بهداشت جسمانی: یکی از عوامل مؤثر در کاهش استرس، مراقبت از بهداشت جسمانی است. این شامل خواب کافی، تغذیه سالم، ورزش منظم و از همه مهمتر، از بین بردن سوء مصرف مواد مخدر و الکل است.
- مدیریت زمان: مدیریت زمان، تعیین اولویت و بهرهگیری بهینه از زمان موجود میتواند به کاهش استرس کمک کند
در کل، برای مدیریت استرس، بهتر است که از ترکیب چندین روش استفاده شود و در صورتی که مشکلی در مدیریت استرس دارید، بهتر است به پزشک یا مشاور روانشناسی مراجعه کنید.
مقالهٔ حاضر توسط تیم فراتاک تهیه شده است.
اگر در حوزه مدیریت استرس، مشکل یا سوالی دارید و یا برای کسب اطلاعات بیشتر و شناخت خودتان کمک می خواهید، می توانید با جستجو در سایت فراتاک و انتخاب درمانگری که در این زمینه تخصص و سابقه درمان کافی دارد، به صورت آنلاین مشورت یا درمان دریافت نمایید.